علت سرفه های مداوم نوزاد چیست؟
سرفه یکی از واکنش‌های طبیعی بدن است که به پاکسازی مجاری تنفسی از عوامل خارجی مانند ذرات گرد و غبار، ویروس‌ها، و باکتری‌ها کمک می‌کند. در نوزادان، سرفه می‌تواند به دلایل متعددی رخ دهد و والدین باید بتوانند تشخیص دهند که آیا سرفه نشانه‌ای از یک مشکل جدی است یا خیر. در ادامه، دلایل سرفه در نوزادان، بیماری‌هایی که می‌توانند باعث بروز سرفه شوند، و زمانی که باید به پزشک مراجعه کنید را بررسی می‌کنیم.
دلیل به وجود آمدن واکنش سرفه در یک فرد چیست؟
سرفه یکی از مکانیسم‌های دفاعی بدن است که به پاکسازی راه‌های هوایی کمک می‌کند. مجاری تنفسی نوزادان، مانند بزرگسالان، به ذرات خارجی و تحریک‌کننده‌هایی مانند گرد و غبار، ویروس‌ها، باکتری‌ها، یا حتی بزاق بیش از حد حساس هستند. هنگامی که این تحریکات وارد راه‌های تنفسی می‌شوند، گیرنده‌های موجود در مجاری هوایی تحریک می‌شوند و سیگنال‌هایی را به مغز ارسال می‌کنند. مغز سپس به عضلات قفسه سینه و گلو فرمان می‌دهد تا به‌سرعت منقبض شوند و هوا را با فشار از ریه‌ها به بیرون بفرستند. این فرآیند، همان چیزی است که ما به عنوان "سرفه" می‌شناسیم و هدف آن پاکسازی راه‌های تنفسی از عوامل تحریک‌کننده است.
آیا سرفه کردن در طول روز یک امر طبیعی است؟
بله، سرفه کردن به‌طور گاه‌به‌گاه در طول روز امری طبیعی است و نوزادان نیز ممکن است همانند بزرگسالان، گاه‌به‌گاه سرفه کنند. این سرفه‌ها معمولاً به دلیل وجود مخاط، ذرات کوچک، یا حتی تحریک‌های محیطی مانند دود سیگار، گرد و غبار، و هوای خشک است. سرفه‌های کوتاه‌مدت که سریعاً از بین می‌روند، معمولاً نگران‌کننده نیستند و به‌عنوان بخشی از مکانیزم طبیعی بدن برای پاکسازی مجاری تنفسی رخ می‌دهند. این نوع سرفه‌ها اغلب موقتی هستند و نیازی به درمان خاصی ندارند.
آیا دلیل سرفه کردن همواره بیماری است؟
خیر، سرفه کردن نوزاد لزوماً به معنای وجود بیماری نیست. سرفه می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد که بسیاری از آنها کاملاً طبیعی و موقتی هستند. برخی از این دلایل غیر بیماری شامل موارد زیر هستند:
- تحریک محیطی: قرار گرفتن در معرض دود، آلودگی هوا، گرد و غبار یا حتی رایحه‌های تند مانند عطرها می‌تواند باعث سرفه موقتی در نوزاد شود.
- خشکی هوا: در فصول سرد سال، به‌ویژه پاییز و زمستان، استفاده از وسایل گرمایشی می‌تواند رطوبت هوا را کاهش دهد و منجر به خشکی راه‌های تنفسی نوزادان و سرفه شود.
- رفلاکس معده به مری (GERD): در نوزادانی که از رفلاکس معده رنج می‌برند، اسید معده ممکن است به سمت گلو برگردد و باعث تحریک و سرفه شود. این نوع سرفه معمولاً پس از غذا خوردن رخ می‌دهد.
- ورود اجسام خارجی به راه‌های تنفسی: در برخی مواقع، نوزاد ممکن است به دلیل ورود قطرات مایع (مانند شیر یا آب) یا مواد جامد به راه هوایی، به‌طور موقتی سرفه کند.
مقاله پیشنهادی : چطور آنفولانزای کودک خود را درمان کنیم؟
آیا سرفه کردن نوزاد به هر دلیلی نگران‌کننده است؟
سرفه کردن نوزاد به‌خودی‌خود نگران‌کننده نیست، اما در برخی موارد، سرفه می‌تواند علامتی از یک مشکل جدی‌تر باشد. والدین باید به الگوی سرفه، شدت، و مدت زمان آن توجه داشته باشند. سرفه‌هایی که خفیف و موقتی هستند، معمولاً نیاز به نگرانی ندارند، اما برخی شرایط می‌توانند نشانه‌ای از وجود یک مشکل حادتر باشند:
- سرفه‌های مداوم و طولانی‌مدت: اگر سرفه نوزاد بیش از یک هفته ادامه پیدا کند یا شدت آن افزایش یابد، ممکن است علامتی از یک بیماری زمینه‌ای باشد.
- سرفه‌های همراه با خس‌خس سینه یا صدای خشدار: این نوع سرفه ممکن است نشانه‌ای از مشکلات تنفسی مانند آسم یا کروپ باشد.
- وجود علائم دیگری مانند تب، بی‌اشتهایی، بی‌حالی، یا کاهش وزن: اگر سرفه با این علائم همراه باشد، احتمال وجود یک عفونت ویروسی یا باکتریایی بالاست.
آیا در صورت زیاد سرفه کردن نوزاد باید حتماً به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت بروز هر یک از علائم زیر همراه با سرفه، مراجعه به پزشک ضروری است:
- سرفه همراه با تب بالا (بالای 38 درجه سانتی‌گراد): تب همراه با سرفه ممکن است نشانه‌ای از عفونت‌های تنفسی مانند ذات‌الریه یا برونشیت باشد.
- مشکل در تنفس یا تنگی نفس: این علامت می‌تواند نشانه‌ای از انسداد مجاری هوایی یا مشکلات ریوی مانند آسم باشد.
- خس‌خس سینه: خس‌خس سینه معمولاً نشانه‌ای از تنگی مجاری تنفسی است و می‌تواند به دلیل التهاب یا عفونت باشد.
- وجود خون در مخاط یا سرفه خونی: این علامت همیشه نگران‌کننده است و نیاز به بررسی فوری دارد.
- کاهش وزن یا عدم توانایی در غذا خوردن: نوزادانی که به دلیل سرفه یا مشکلات تنفسی نمی‌توانند به‌خوبی تغذیه کنند، باید سریعاً توسط پزشک بررسی شوند.
مقاله پیشنهادی : بیماری های شایع نوزادان و کودکان
بیماری‌هایی که باعث سرفه در نوزادان می‌شوند
1. سرماخوردگی (رینوفارنژیت ویروسی)
سرماخوردگی یک بیماری ویروسی رایج در نوزادان است که باعث بروز سرفه می‌شود. علائم دیگر شامل آبریزش بینی، تب خفیف، عطسه، و گلودرد است. سرماخوردگی معمولاً خفیف است و طی 7 تا 10 روز بهبود می‌یابد، اما سرفه ممکن است برای مدت طولانی‌تری ادامه داشته باشد.
2. برونشیت
برونشیت به التهاب لوله‌های برونش در ریه‌ها گفته می‌شود. این بیماری معمولاً به دنبال یک عفونت ویروسی رخ می‌دهد و باعث سرفه‌های شدید، خس‌خس سینه و مشکل در تنفس می‌شود. برونشیت معمولاً به مراقبت‌های ویژه نیاز دارد و در برخی موارد ممکن است پزشک آنتی‌بیوتیک تجویز کند.
3. ذات‌الریه (پنومونی)
ذات‌الریه یک عفونت ریوی شدید است که می‌تواند در نوزادان باعث سرفه‌های شدید، تب بالا، تنفس سریع و مشکل در تغذیه شود. این بیماری نیاز به درمان فوری دارد و ممکن است بستری شدن در بیمارستان لازم باشد.
4. کروپ (خروسک)
کروپ یک بیماری عفونی است که باعث تورم راه‌های هوایی می‌شود و به‌خصوص در کودکان و نوزادان شایع است. سرفه‌های ناشی از کروپ خشک و صدادار هستند و شب‌ها بدتر می‌شوند. در موارد شدید، این بیماری نیاز به درمان با داروهای استنشاقی یا استروئید دارد.
مقاله پیشنهادی ما در این بخش : داروهای ممنوعه برای کودکان!
5. آسم
نوزادانی که سابقه خانوادگی آسم دارند یا به‌طور مداوم سرفه می‌کنند، ممکن است به این بیماری مبتلا باشند. خس‌خس سینه، تنگی نفس، و سرفه‌های مکرر از علائم آسم در نوزادان است. تشخیص آسم در نوزادان ممکن است دشوار باشد، اما اگر این علائم مکرراً بروز کنند، باید به پزشک مراجعه شود.
6. سیاه سرفه (پرتوسیس)
سیاه سرفه یک بیماری باکتریایی شدید است که باعث سرفه‌های طولانی و مکرر می‌شود. نوزادانی که واکسن سیاه سرفه را دریافت نکرده‌اند بیشتر در معرض این بیماری هستند. این سرفه‌ها معمولاً به صورت حملاتی از سرفه‌های شدید رخ می‌دهند که می‌توانند باعث تنگی نفس و خستگی نوزاد شوند.
نتیجه‌گیری
سرفه در نوزادان به‌طور معمول واکنشی طبیعی برای پاکسازی مجاری تنفسی است، اما در مواردی که با علائم نگران‌کننده‌ای مانند تب، مشکل در تنفس، یا مخاط خونی همراه است، باید به پزشک مراجعه شود. بیماری‌های مختلفی می‌توانند باعث سرفه در نوزادان شوند که برخی از آنها نیاز به درمان فوری دارند. والدین باید الگوهای سرفه نوزاد را به دقت بررسی کنند و در صورت نیاز، به پزشک مراجعه کنند.
